3. li ba min ev bêje ji yaprak ê tirkî ketî ye kurdî. guhêrka dengên vê bêje texmînî ev şeklî ye:

yaprak>yaprax>aprax>eprax/êprax *



em werin bersiva “lê çawa?”:

dengê y-/-y-/-y nîv-dengdêr an jî nîv-dengdar e. di kurdî de dengê /y/ di serê bêjeyan piranî naye bikaranîn. celadet alî bedirxan di pirtûkê xwe yên bi navê “elfabêya kurdî-bingehên kurdmancî” û “rêzimana kurdî”de nisbeta y-/-y-/-y di zaravayên cida de wanî daye:

bakur=51,

başûr=68,

rojavayê bakurê(palo)=45,

rojavayê bakurê(siwêrek)=44,

nisbeta giştî=200,

di destpêka bêjeyan de=4.

belê 4. mixabin nivîskar ka ev çar bêje kîjan in ne daye. (ne zor e ku em bêje di nav van de “yek û yar” hebe )



di pirtûkê duyemîn de dibêje ku bêjeyên biyanî ku bi /y-/ destpêdike û bi dengê o-û dewam dike, dema têdikeve kurdî, y- ya xwe winda dike. mînak: erebî yûsif/yûsuf> bi kurdî ûsif yan jî îsif dibe. yan jî bi tirkî yol > ol (dîn?: di tirkî de yol wekî wateya dîn û terîqet jî tê bikaranîn. ev wate, ji wateya erkana erebî ketî ye tirkî. dibe ku di vê rêya jî ketiye kurdî)



di yaprak de ne o ne jî û heye. bersiv hêsan e: y her çi be jî wekî dengê i meyldarê ketinê ye û dengê piştî xwe jî dike ê.(bi kurtî: ey/ye=ê, a ya yaprak dengdêra kurt e) di roniya vê agahiyê de ev alternatif jî heye:

1) ev dibe îstisna be,

2) a ya yekemîn (û duyemîn) ne wek a ya kurdî dengdêra dirêje. kurt e. dibe ku mu’emeleyê wê wekî o/û hatiye kirin. ev ne tiştekî ecêb e.