1. peyveke ku ez etîmolojiya wê mereq dikim. êxtiyar, pîr, kalsalmend, temenmezin.

2. ji peyva erebî ''ixtiyar'' (إختيار ) ketiye nav kurdî û tirkî, ji koka ''xyr'' (خير) tê ew jî, xyr jî tişt an kesê qenc, baş, neqandî, bijartî.. ji xwe wateyeka din ya ixtiyarê jî jê girtin û hilbijartin e, termeke fiqhî ye, di tirkî de têgeha ''gayrı ihtiyarî'' yanî ''bê hemdî'' heye têkilÎ vê peyvê..

ixtiyara di wateya kesê pîr û salmezin de jî bi eslê xwe ji ''sahibûl ixtiyar'' (صاحب الإختيار) kesê xweyî ixtiyar(hilbijartin) tê, pê re pê re peyva sahib jê ketiye û ixtiyar tenê maye, ixtiyar yanÎ ew kesên balix, bîrewer, gihiştî û kemîlî, ku êdî dikare li ser pirs û meseleyekî hukm û biryarekî bide..

3. Di dema osmaniyan de artşa osmanî û dijmine van şer dikin. Osmaniyan ser dikevin. Hema bêje hemû dijmin diikujin, tune dikin. Pê re padisaha osmaniyan tê qada şer dimeyizêne ku hemû ê ku hatine kuştin genc û xortin. Dibêje yaw çi heyfe çi guneh e hemû xortin filan. Gunehê wî hatiye wan. Wezîrê padişa jî gotiye padişayê min jixwe di nav wan de extiyar hebûbana wilo nedibû. (Ango ger extiyar hebûba dizanibûn em ji wan bi hêztir in. Bi me re şer nedikirin.)