5. Di berhemên Foucault de tişta herî giran ku cîh digire hez û avakirina rastîyê ye ku li ser van bi kurahi li ser avakirina kesan (bi îngîlîzî 'subject') disekine. Weke ku di pirtuka bi navê Terbîye û Ceza de (Discipline and Punish) nîqaş dike, mirov di serdema modern de ji alîyên desthilatdaran ve têne avakirin û pergala nû ya ceza kirinê wek mînak vêna nîşan dide. Ji ber vê yekê, binnavê vê pirtûkê wek Zayîna Girtîgehê (The Birth of Prison) ji alîyê Foucault ve hatîye danîn dema ev pirtûk ji bo Îngîlîzî hatîye zîvirandin (navê pirtûkê bi Fransi La Surveillance ye, lê dema hatîye zîvirandin Foucault navê Discipline and Punish lê danî ye).

Di vê pergala nû de, ji bo ceza kirinê êdî armanc ne laşê suncdare ku bere dihat îşkence kirin, lê nîşan rihe sucdare ku bi vî awayî desthilatdar "rastî" û "şaşîyê" ava dikin. Guherandina ceza kirina suncdar li derve ( li ber milet) bi ceza kirina di hindiru de wek sembola gunerandina laş bi rih e, ku armanc bûye rihê mirov. Û ji ber vê yekê Foucault laşê mirov wek girtîgeha rih dide naskirin. Bi tanzîm kirina jiyana girtî (ku suncdar tê dîtin) bi rêya laşê wî/wê, ew tê qana kirin ku ew tişta ew ji ber hatîye girtin sunc e, yanî şaşî ye. Ji bo ve qana kirinê, hesta tawanbarî (sucdarî) (guilt bi Îngîlîzî) di nava girtî de tê ava kirin ku armanca pergelê li ser rih jî ev e û hesta tawanbarî wek girtîgeha rih hertim dimîne û nahêle ew kes ji rêya ku wek rast hatîye ava kirin derkeve.

Bi vî awayî bi girtî tê qebul kirin ku tişta ew li ser hatîye girtin şaşî ye, yanî sunc e. Bi vê qebul kirinê "rastî" tê ava kirin ku bi vê "rastîyê", bi qebul kirina tiştekî wek rast, civak tê terbîye kirin. Ji ber ku hebûna girtîgehê didê xûyan ku kesên vê qebul nakê tê girtin û windahîya kesên girtî ji ber çavan jî ji civakê re hebûna girtîgehê didê nîşandan, girtîgeh wek navendeke ava kirina kesan di serdema modern de cihê xwe digire. Ji ber ku bê çi "rast" û bê çi "şaşî ye" avadike, yanî çi sunc e û çi jî ne sunce, desthilatdarî bi vî rengî, hertim xwe ji nû ve dide ava kirin. Her wiha, dibistan, medya, tanzîm kirina jiyana rojane jî vî karî dibîne ku di jiyana modern de kes bi her awayî tê ava kirin.

Her çiqas Foucault li ser Fransa jî nivîsandibe, kêm û zêde, mentiqa vê pergalê dide nîşandan ku îro li hemû dinyayê hatîye ava kirin. Her çiqas li hemû derî desthilatdar nikarin vêna bi kar bînin jî rastîya vê ev e.