Kategoriyan hilbijêre;

Tenê yên kurdî?:

Pêşîn yên:

Agahî: dema 2 an jî zêdetir kategorî hatin hilbijartin, bila mijar wan hemû kategoriyênku te bijartine, bihewîne an hema tenê yek ji wan kategoriyan bihewîne jî bes e?
Hemû an hema kîjan be:


6 mijar û 7 peyam
şêx evdirehmanê axtepî

şêx evdirehmanê axtepî

1. Şêx Evdirehmanê Axtepî (1850-1905) nivîskarekî kurd e. Li gor beyana di pêşgotina pirtûka wî ya Rewdneîmê de, sal 185O li gundê axtepe di şeva êvara înê de, roja 3Oê meha Rebî'ulewelê ji diya xwe re çêbûye û di sal 1905, pêncê Sibatê, yan 29ê Adarê jî, li amedê çûye ber dilovaniya Xwedê.



Mîrê zimanê Kurdî celadet alî bedirxan, di nivîsa xwe yê Hawarê de, ku bi mahlasê xwe yê Herekol Azîzan nivîsandiye, behsa Şêx Evdirehmanê Axtepî jî dike û wî weha dide nasîn:“Kitêbeke wî heye bi navê ‘rewzel neîm’ tê de qala wesfên pêxember û mîraca wî kiriye. Kitêb mênzûm e û 360 rûpel in. Kitêb di sala 1302yê hicrî de hatiye nivîsandin. Evdirehman teqlîdî ehmedê xanî kiriye û di şihirekê de qala kurdmancî û kurdmancan kiriye. Evdirehman di beyteke vê şihirê de dibêje:



Me ev çend lefzi şêrîn çêkirin



Zimanê di tirkan me pê jêkirin.”



Şêx Evdirehman despêka xwendina xwe, pêşî di xwendegeha bavê xwe de li gundê Axtepe û li nik bavê xwe kiriye. Piştre çûye li Başûrê Kurdistanê di hin xwendegehan de xwendiye, heta ku xwendina xwe kuta kiriye. Piştî wefata bavê wî, ew bi şûnde hatiye Axtepeyê û li şûna li Xwendegeha bavê xwe dersdarî kiriye. Heta ku birayê wî Şêx mihemed can li şamê xwendina xwe kuta kiriye û bi şênde vegeriyaye hatiye axtepeyê.



Îcar piştre Şêx Evdirihmên dersdanê spartiye birayê xwe û wî jî xwe daye ser nivîsandina pirtûkan, heta dawiya jiyana xwe, li wî karê pîroz domadiye.



Wefata wî jî Romî 16'ê Adarê 1326 e. Ev tarîxa bi Mîladî dibe 29'ê adarê 1910. Dema ku Şêxê bi navûdeng wefa kiriye, gelê Kurdê wefadar çardara wî li ser dest û milên xwe ji amedê hilgirtiye û birine gundê axtepeyê, wî li kêleka bavê wî Şêx hesenê nûranî veşartine.



Şêx Evdirehmanê Axtepî di helbestên xwe de, piranî nasnavê Rûhî ji xwe re bi kar aniye û hin caran jî xwe bi "şemsedîn" navdar kiriye.

Şêxê nemir, li pey xwe çar pirtûk diyarî hiştine:



rewdneîm

dîwana rûhî

kitabu keşfîz'zelam

kîtab ul-ebrîz



Helbestvan û nivîskarê nemir Şêx Evdirehmanê Axtepî, sedemên herî girîng ku ev pirtûk nivîsîne, hin jê ev in ku li layêt welatparêzî bi hin helbestên xwe eşkera gotiye:



Ji van qesdê min nîne ‘erzê huner

Welê da li dunya bimînit eser

Ku Turk û Ecem qet nebên carekê

“Nehin Kurdî şa‘ir di misra‘ekê“

Bizanin ku şa‘ir ji Kurdan hene

Ji ‘uşşaqê Turk û Ecem zêde ne

Binêrin li şi‘ran heçî zaniye

Çi terkîbekî serfê kurmancî ye

Ji kurmanciya xwe me anî nîzam

Mu‘ella û şêrîn û efseh kelam

Ji tenzîmê kurdî sual û cewab

Me bînane nezmê hezaran kîtab

Welê îktîfa kir ji nezmê hemîn

Çiku kes nehin bêje min “aferîn“



17.09.2014 13:30 | xwelî li ser

Hemûyan Bixwîne

Xêra xwe vê peyvê ji îngîlîzî wergerîne kurdî
destkol
dengdanên dawîn (yên din..)
pelûl [1]
Diranê feqîran di pelûlê da dişike....
tirşik translate [3]
Mirmirokî:kekremsî Mêrokî:erkeksî Mîrovokî, merivokî: însansi Tirş...
kerguh [3]
Ajalekî şêrîn e Ji bo "taybetmendiyên" wan gotine kerguh. Gu...
pelûl [1]
Ez pir jê hez dikim li jor nivîskar gotiye xwarin û şêraniya pîr û ka...
pelûl [1]
şêranîya ku bi ard-arvan û av û şekir çêdibe. kesê bixwaze kare ji dêl...
belki ev jî bala te bikişînin
» şêx nafire murîd wî difirînin
» evdirehmanê dêrşewî

Kategoriyên mijarê::
nivîskarên ku li vê mijarê nivîsîne


sitemap
reklamokên beredayî