4. ne rast e. erê, berî komkujiyê dibê ku mîlyonan ermenî li herêma serhedê hebûn. lê piraniya wan li navenda bajaran dijîyan. li deşt, çiya, zozan û gundên der û dora wan bajaran piranî kurd hebûn. xêncî kurdan rêjeyeke kêm tirk û azeri û hin gelên din jî hebûn. heman rewş ji bo paytexta ermenîstanê, yanê ji bo erîwanê jî derbasdar e. her çiqas navenda erîvanê ermenî piranî bûn jî, li der û dora bajêr gelek kurd hebûn. yenê em dikarin bêjin 100 salî berê herêma serhedê herêmeke kozmopolît bû, lê em nikarin bêjin tenê herêma ermeniyan bû.