1. merkûr Ji ber di sîstema rojê de extera yekemîn e, li gorî exterên din di çarçoveya zagonên fîzîkî de gera ku herî zû diqedîne ew e. Her çiqas rêgeha(orbit) wê ji exterên din kurttir be jî, dema ku mijar tê li ser pîvanên astronomîyê, em têdigihin ku tiştekî "kurt" tune ye. Bi taybetî ji bo rêwîtiyeke biçûk a mîna Merkûrê... Merkûr di saetê de 173.300 kîlometre (ku 1.6 qat leza dinyayê ye) digere. Ev yek dibe sedema ku bi lez û bez di asîmana me de derbas bûyîna Merkûrê.

Dibe ku ji ber vê sedemê Merkûrê navê xwe ji Xwedayek Romayê, ji xwedayê Merkûrê wergirtibe. Tê zanîn ku Merkûrê xwedawend, Xwedayê herî fêlbaz û bilez bû. Ev xwedawend wekî xwedawendê pere, rêwîtî û diziyê jî dihat naskirin. Di mîtolojiya Yewnanî de hevtayê vê Xwedawendê hermes e. Merkûr heta di sala 3000bz. da di Sumeriyan de jî dihat zanîn .