1. welateke asyaya navîn e. piştî peymanaxeta durandê êdî sînora wê bi tu behran re tune.

li aliyê rojhilat û başûr ve cîranê pakîstanê, li rojavayê cîranê îranê, li bakur cîranê turkmenîstanê û tacîkîsanê û li aliyê rojhilatê hinek be jî cîranî îranê ye.

piraniya afganan ji peştunan pêk tê.

welatek wisa ye ku di dîroka xwe de hema bêje rastî mêtîngerî û dagirkirina hemû hêzên hov hatiye;

- 500 b.z hêzên îranî

- 329 b.z îskenderê mezin

- 400 b.z dewleta hûn

- 1219 dagirkirina mogolan

- 1921 şerê îngîlîz û afganan

- 1979 dagirkirina rusyayê (yekitiya dewletên sosyalîst yên sovyetê)

- 1996-2001 serdema talîban

- 2001 dagirkirina amerîkayê



yanî ne amerîka û ne rûs ne tirk û n îranî û ne mogol nemane ku êrîş nebirina ser efxanîstanê û vî welatî wêran nekirine.

ji ber vê yekê ye ku îro efxanistan ku xwediyê çavkaniyên mezin yên binerd û sererd in, di dinyayê de ji 2-3 dewletên herî xîzan û paşdemayî ye.

2. (bnr: welatê talîban)

3. welatê ku 2 zimanê fermÎ heye: farsÎ û peştûnÎ. farsÎ bi devoka darÎ dipeyvin. piranî gelên peştÛn, tacÎk, hazara û uzbek lê dijîn.

4. welatê ku, peykerê buda bi aliye talîban ve, bi bombeyan ve hatiye hilweşandin. bnr:

vîdyoyê veke

5. madem peştunan hakima efxanistanin li efxanistan şer û feqr û teror e

6. Welatê ku 30-40 sal e, aramî neditiye, şer û pevçûn kêm nebûye. Ev demeke nav talîban û dewletê şErekî dijwar dîsa dest pê kiriye. Bûye sedema feqîrî û xizanîya gelê efxanistan û her wiha bi hezaran koçber û penaberan.

Ji bbc:

vîdyoyê veke

7. bo vê welatê dibêjin ku çôpa asyaya-pêşîn an jî navîn. kesên hinekî vê welatê zanin yê min fehm bikin ku bi tenê federasyonekî 3-4 parçe dikare xwe şerê xelas bike an jî her parçekî vê welatê welatên derdora vê ra parve bikin.