1. Jibîrkirin. Kî çi bêje bila bêje. Lê ez dibêjim jibîrkirin.
Sermaye, rûmet, qedr û qîmet, nîşe, têkiliyên mirov... Tevde girêdayî mêjî û hafizayê ne. Hafizayek zeîf, mirov zehf kêm dike, alzheimer jî, mirov bin-ax dike.
Hetta ev jibîrkirin, belkî alameta qiyametê bê jî...

2. Bêpeywendî û zimanê hişk û tiralî. Bi taybetî ji bo Kurdan dixwazim zimanê wan li hemberî yaran nerm û xweş, li hemberî neyaran hişk û ziwa be.

3. Xwe xapandin, nexweşiyekê pir mezin e. Ji ber ku pişt re mirov bi xwe jî ji van derewan bawer dike rastiya mirov diguhere û nikare li hember alozîyên jiyanê biryarên baş bistîne. Hin caran derûniya mirov jî xirab dibe ji ber vê.
Ev sirûştiya mirov xirab dike û mirov ji xwe dûr dikeve. Êdî ew derew dibe binyada biryarên çewt. Her wiha êdî mirov van biryarên çewt wek rast dihesibîne.

4. Menfeat:
Nexweşîya mirovên vî wextî ye, li gorî min. Bila tenê karê wan werê xelaskirin û piştrekî saxê kî mirî ye, ne xema kesî ye. Tenê xwe difikirin, ji wan pê de derdê kesî din tune ye.
Tu carî jî li te na pirsin, heya ku karê wan bi te çebû. Êdî vî wextî wê bi dest derûyan bikin. Wê ji te re bêjin; tu li me nagere,ez vala nabim, hwd.

5. Lome kirin, nebuna empatîyê.

6. Ji hal û rewşa xwe ne kêfxweş in. Berê hewqas nexweşî, şer, feqîrî, belengazî, xela û çi û ne çi hebûn lê mirov ji ên îroyîn razîtir bûn. Yanê hewqas rehetî çêbûyê lê çima mirov hewqasî bedbîn in ez fêm nakim. Erê her tişt ne bi dilê me ye lê ne bi wê ecêbê

7. Li wê wextê pir zêde agahdarî/informasyon heye. Mirovên vî wextî tenê di rojekê de rastî agahdariya ku mirovên kevnar di tevahiya jiyana xwe de bi wan re rû bi rû maye dibin.
Ev jî dibe sedem ku piştî demekê mirov weke gêj dibin. Tew haya wan li tiştekê çê nabe. nexweşiyek wisa ye.

8. Sebeba wê gerdûnîbûn û înternet e.
Ev her du tişt mirovan nexweş dikin, berê dinyayeke piçûk a piraniya mirovan hebû di wê diyayê de dijiyan, qayîdeyên wê diyar bûn, ji bo mirovan xwe li dinyaya xwe guncandin hêsan bû lê di roja me da dîtina dinyayên din, tiştên din di mirovan de hin caran hesûdî, hin caran xwekêmbînîyekê, hin caran bêwatebûna heyînî, hin caran jî dîtina wehşetê pêk tîne....
Ev hest û hestên wekî van an jî cudatir mirovan nexweş dike.

9. Pirsgirêkek din: her kes di bubble-ê xwe de dijî. Tenê mijarên hilbijartî ji bo bûyerên welatê an cîhanê hene... wekî din hema hema her sepan li gor kesê yê ku ber ekranê telefonê de be, taybetmendiya wî/ê berhev dike û li gor wî/ê bûyeran/ agahiyan/profîlan ditîne ber çavên wî/ê, da ku meriv li ser ekranê zeliqandî bimîne. algorîtm wî karî dike. Mînak, google li gorî ku bajarê ku tu lê bî pêşniyarên lêgerînê nîşanî te dide. facebook, instagram hwd li gorî tercîhên kesane pêşniyar û reklaman tîne ber hev. Ger meriv saniyeyekê bêtir pisîkan li tiktokê temaşe bike, vîdyoyên wiha dê li ser erkranê we kom bibin. wikipedia û tirsik.net bê algorîtm dixebitin (?), pêşiya her kes heman tişt heye. Dawiya dawîn: ji ber ku her kes di bubble-a xwe de dijî, meriv zêde û zû bi tiştek an mijarek ve mijûl dibe û xwe nav de wenda dike. Meriv dûr dikeve ji têkiliyan derdora xwe û li gor zewqa xwe ye. Ji vî rehetiyê zû bi zû kes dernakeve, di nav de dijî û tenê bi mijarên ku li wir cîh digirin mijûl e. Ez bawerim ev tişt jî fanatîzm, nijadperestî û celebên din ên -îstan pêşve dibin. Wekî din: zêdehî agahiyan li pey hev şopandin, jiyana kesên xerîb bi jiyana xwe miqayese kirin, bê fikir biryar dan, bi hêsanî li pêy şopa fikrekî ketin, di rihetî de mayîn, hema her tişt bûye: pir, kurt, kin, zû, .. hêdî hêdî aqil diçe, empatî diçe, mirovanî diçe û ev dibin sedemên nexweşiyan mîna depresyon..