Kategoriyan hilbijêre;

Tenê yên kurdî?:

Pêşîn yên:

Agahî: dema 2 an jî zêdetir kategorî hatin hilbijartin, bila mijar wan hemû kategoriyênku te bijartine, bihewîne an hema tenê yek ji wan kategoriyan bihewîne jî bes e?
Hemû an hema kîjan be:


18 mijar û 20 peyam
di dîrokê de îro - tirşik
di dîrokê de îro
(30) (0) (1)
di mijarê de bigere

1. Îro, 28ê adara 2020
1866 – Yekem ambulans dest bi kar kir.
1949 – Tirkiyeyê, Îsraîlê bi fermî nas kir.
1965 - Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayêde di Alabama yê de serokatîya Martin Luther King, 25 hezar meriv ji bo gelê sîvîl bi hev re meş kirin.
1986 – Fermandarê Hêza Rizgariya Kurdistan, HRKê, Mahsum Korkmaz li çiyayê Gabarê şehîd ket.



28.03.2020 21:49 | quşxaneli

2. Li meydana Çwar çira ya bajarê Mehabadê serokê komara mehabadê, qazî mihemed, Mihemmed Huseyîn Saîf Qazî , Hacî Baba Şêx hatin darvekirin.



30.03.2020 15:38 ~15:39 | quşxaneli

3. îro 30 yê adara 2020
şaredarê îzmîrê burhan özfatura di sala 1996 de, gotiye ji bo kurdên ku tên îzmîrê hewceye sepîna destûrê (vîze) çêbibe.
ji bîr nebe ku kemalîst neyarên kurda yên herî mezin in.



30.03.2020 17:21 | afa

4. Îro, 13 ê Hezîrana 2020a
1934 – adolf hitler û mussolini li Îtalyayê, li bajarê Venedîkê hatin cem hev.
1993 – Piştî ku süleyman demirel bû serokkomar, ji serokatiya giştî ya Partiya Rêya Rast (DYP) re tansu Çiller hate hilbijartin.
2009 – Encamên hilbijartinên serokkomarîyê yên Îranê hatin ragehandin. Mehmûdê Ehmedînejad di hilbijartinê de bi ser ket. Piştî ragihandina encamê xwepêşandanên li welat dest pê kirin.



13.06.2020 19:34 | yûsiv

5. îro, 13 ê hezîrana 2020a de, ji xeynî agahiyên li jor *

1381 – Di pêşengiya Wat Tler de îsyankarên gundî Londonê zeft kirin, agir berdan ser avahiyên hikûmetê, zindanan vala kirin û serê hakim û dewlemendan jê kirin.
1859 – Li Erziromê erdhejek çêbû û di vê erdhejê de ji nîvî zêdetira bajarê zirar dîtin û 3 hezar kes mirin.



13.06.2020 22:20 ~22:21 | merwano

6. îro, 14 ê hezîrana 2020a

1900 – Hawaii tevlî Amerîkayê bû.
1928 – ernesto che guevara , bijîşk, nivîskar, rêberê gerîlayan, şoreşgerê arjantîn-kûbayî jidayîk bû.
1940 – Şerê Cîhanê yê Duyemîn: Hêzên almanan ketin Parîsê.
1986 – jorge luis borges , helbestvan û nivîskarê arjentînayî mir.
2005 – Zagros TV dest bi weşana xwe ya asmanî kir.
2015 – Li nêzîkê Willow, Alaskayê di nav qezayê Matanuska-Sunitsayê de şewatekî dijwar derket û di vê şewatê de ji 6,500 hektarê zêdetir şewitî.



14.06.2020 00:23 | yûsiv

7. Îro, 16 Hazîranê 2020a

1723 – adam smith , aborîzan û fîlozofê skotlandî hat dinyayê.
1903 – Şirketa motoran yê ford ê hate damezrandin.
1920 – Banda birîne ji aliyê Earle E. Dickinson hate dahênandin.
1940 – Li Lîtvanyayê hikûmetek komûnîst hate avakirin.
1961 – can dündar, lêgerîner, rojnamevan, derhênerê dokumanteran ê tirk hat dinyayê.
1963 – Programa Fezayê yê Sovyetê: Mîsyona Vostok 6ê: Kozmonot valentina tereshkova bû yekemîn jina ku çû fezayê.
1964 – Rêberê mafên reşikan yê amerîkayî martin luther king , Xelata Nobelê ya Aştiyê qezenc kir.
1971 – tupac shakur , raperê Amerîkî hat dinyayê.



16.06.2020 17:14 | yûsiv

8. Îro, 17 Hezîrana 2020a

1885 – Peykera Azadiyê gihişt bendera New Yorkê.
1921 – Serhildana Qoçgiriyê yê ku li Sêwas, Erzingan û Dêrsimê sê meh û nîv dewam kiribû, ji aliyê artêşa tirkan ve bi avayekî hovane hate tepisandin.
1942 – doğu perinçek , siyasetmedar û nivîskarê tirk hat dinyayê.
1944 – Îslenda ji Danîmarka veqetiya û komara xwe îlan kir.
1967 – Komara Gel a Çînê bombeya hîdrojenê ya yekem cerriband.
1992 – Di navbera serokdewletê Amerîka george h. w. bush û serokdewletê Rûsyayê Borîs Yeltsîn de peymanek li ser kêmkirina çekan yê bi navê START II hate îmzekirin.
2015 – süleyman demirel , siyasetmedarê tirk, Serokkomarê Tirkiyeyê ya 9em mir.



17.06.2020 00:28 ~23:56 | yûsiv

9. 17.06.2019 muhammed mursî jiyana xwe ji dest daye
17.06.2015 shorbevan vê peyamê meha remezanê/70362 li tirşikê zêde kireye û tirşik gelek geşbûye *
(bnr: rojek)



17.06.2020 21:57 | shorbevan

10. Îro, 18 Hezîrana 2020a

1815 – napolyon bonapart di Şerra Waterlooyê de ji artêşên Îngilîz û Prûsyayê re têk çû. Ev têk çûn bû sedama şerra ku di navbera Fransa û dewletên Ewropayê de 23 sal dewam dikir bi dawî bibe. Napolyon di 22'ê pûşperê de cara duyem ji textê vekişiya.
1830 – Fransa Cezayirê îşgal kir.
1928 – roald amundsen , deryavan û kaşîfê norwêcî mir.
1936 – maksîm gorkî , nivîskarê rûs mir.
1942 – paul mccartney , kompozîtor, gîtarîst û vokalîstê brîtanî (The Beatles, The Quarrymen, Wings, û The Fireman hat dinyayê.
1948 – Neteweyên Yekbûyî, Daxuyaniya Mafên Mirovan yê Navneteweyî qebûl kir.
1953 – Li Misirê serdestiya Îngîlîzan yê ku 74 sal dewam kir bi dawî bû û komar hat îlankirin.
1965 – Şerê Viyetnamê: Dewletên Yekbûyî li Başûrê Vîetnamê balafira bombavêj yê B-52 ji bo êrîşa şervanên gerîla yên Hereketa Rizgariya Neteweyî bi kar tîne.
2007 – seydayê keleş , nivîskarê kurd mir.
2010 – josé saramago, nivîskar, dramatîker û helbestvanê portûgalî, xwediyê Xelata Nobelê ya Wêjeyê mir.



18.06.2020 00:00 ~00:18 | yûsiv

11. îro, 19 hezîrana 2020a


1623 – blaise pascal, matematîkzan, fîzîknas û bîrewerê fransî hat dinyayê.
1862 – Li Amerîkayê xulamtî (koletî) bi awayekî fermî hate rakirin.
1885 – Peykera Azadiyê ji Fransa anîn New Yorkê.
1910 – Roja Bavan cara yekem li Amerîkayê hate pîrozkirin.
1937 – j. m. barrie, nivîskar û dramatîkerê brîtanî rehmet kir.
1945 – aung san suu kyi , siyasetmedarek bûrmayî, xwediyê Xelata Nobelê ya Aştiyê hat dinyayê.
1947 – salman rushdie, nivîskarê îngilîz yê hindistanî, nivîskarê kitêba bi navê "Ayetên Şeytanî" - ku tê de ji dînê Îslamê re heqaret dikir - hat dinyayê.
1961 – Kuweyt serxebûna xwe ya ji Keyaniya Yekbûyî ragihand.
1977 – elî Şerîetî, nivîskar, fîlozof û sosyologekê faris rehmet kir.
1993 – william golding, nivîskarekî brîtanî, xwediyê Xelata Nobelê ya Wêjeyê mir.
2000 – mezopotamya tv dest bi weşanê kir.
2012 – Avakarê sîteya WikiLeaksê Julian Assange ku bi weşandina wesîqeyên (dokument) Amerîkayê yên veşartî navdar bûbû ji tirsa ku hikûmeta îngilîz we îadeye Amerîkayê bike ji Balyozxaneya Ekuadorê yê li Londonê re miracaeta îltîcayê kir.



19.06.2020 10:59 | yûsiv

12. îro, 20 hezîrana 2020a

1819 – jacques offenbach, bestekarê Alman hat dinê.
1837 – keybanû victoria , di 18 saliya xwe de derket texta Qralîyeta Yekbûyî. 63 sal ser textê ma û bû hukimdara ku desthilatdarî herî dirêj di dest xwe de hişt.
1877 – alexander graham bell li cîhanê yekem xizmeta telefonê yê bazirganiyê li hêrema Ontario yê girêdayî Kanadayê da dest pê kirin.
1940 – Şerê Cîhanê yê Duyem: Îtalya ji Fransayê re êrîş kir. Êrîşa we bi ser neket.
1960 – Malî û Senegal serxwebûna xwe îlan kir.
1975 – Özz nûjen , komedyenê swêdî yê esilkurd hat dinê.
1991 – Parlamentoya Almanan, biryar girtin ku paytexta welat ji bajarê Bonnê bar bikin Berlînê.
2003 – platonîka yusiv hat dinyayê.
2003 – Weqfa Wîkîmedyayê li St. Petersburg, Florida (bajarek Amerîkayê) hate avakirin.
2005 – jack kilby, fîzîknas û endazyarê amerîkî, xwediyê Xelata Nobelê ya Fizîkê çû rehma xwedê.



20.06.2020 00:03 ~00:07 | yûsiv

13. Îro, 21ê hezîrana 2020a

1527 – niccolò machiavelli, fîlosof, muzîkvan, helbestvan û şanonivîsê îtalî jiyana xwe ji dest da.
1788 – dewleta new hampshire ê - ku îro yek ji federedewletên Amerîkayê ye - qanûna bingehîn (makezagon) yê Amerîkayê tesdîq kir û bû nehemîn federedewleta li Amerîkayê.
1905 – jean paul sartre, fîlozof û nivîskarê fransî hat dinyayê.
1914 – bertha von suttner, pasîfîst, rojnamevan û nivîskareke awistiryayî, xwediyê Xelata Nobelê ya Aştiyê mir.
1940 – Şerê Cîhanê yê Duyem: Fransa teslîmê Almanyayê bû.
1941 – Almanya êvarkî dest bi îşgala Yekîtiya Sovyetan kir.
1942 – Şerê Cîhanê yê Duyem: Bajarê lîmanê yê Lîbyayê Tobruq, ket destê hêzên îtalî û almanan.
1942 – Şerê Cîhanê yê Duyem: Şerra Okinawayê yê di navbera Amerîka û Japonyayê de derketibû bi dawî bû.
1953 – benazir bhutto, siyasetmedara pakistanî yê esilkurd, serokwezîrê Pakistanê 11em hat dinyayê.
1957 – johannes stark, fizîknasê alman, xwediyê Xelata Nobelê rehmet kir.
1977 – bülent ecevit , ji CHP, hikûmetê nû yê Tirkiyeyê ava kir.
1979 – chris pratt , muzîkjen û aktorê amerîkan hat dinyayê.
1983 – edward snowden , çalakvan û akademîsyenê Amerîkî hat dinyayê.
1990 – Li Îranê erdhejek bi şîdeta 7,3 çêbû. 50 hezar kes mirin.



21.06.2020 00:04 | yûsiv

14. 28 hezîrana 2020a

1895 – el salvador, honduras û nîkaragûa, Komara Mezintir yê Amerîkaya Navîn (greater republic of central america) ava kirin.
1914 – Arşdûka Awistriyayê franz ferdinand û jinê wî sophia ji alî nîjadperestek sirb yê bi navê gavrilo princip ve hate kuştin. Ev bûyer ji Şerê Cîhanî ya Yekem re bû sedem.
1919 – Di dawiya Şerê Cîhanî ya Yekem de di navbera Dewletên Mittefîq û Almanyayê de peymana aştiyê ya versayê hate îmzekirin.
1936 – Japonya, li bakurê Çînê bi navê Mengjiangê dewletekî kukla ava kir.
1942 – Şerê Cîhanê yê Duyemîn: Almanyaya Nazî li dijî Yekîtiya Sovyetan bi nasnavê Case Blue dest bi êrîşek havînê yê stratejîk kir.
1950 – Şerê Koreyê: Bajarê Sêûlê ku aniha li Korêya Başûr dimîne ji aliyê qewetên Korêya Bakur ve hate bidestxistin.
1950 – Şerê Koreyê: Tê îdiakirin ku di navbera 100,000 û 200,000 sempatîzanên komunîst yên gumanbar di Komkujiya Bodo Leagueyê de hatine qetilkirin.
1964 – malcolm x, Rêxisitina Yekîtiya Afro-Amerîkiyan ava kir.
2000 – Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê, qerar da ambargoya ku li dijî Kubayê danîbû û 41 sal dewam dabû kirin nerm bike.
2006 – montenegro wekî endamê 192. ji Neteweyên Yekbûyî re hate qebûlkirin.
2011 – Google projeyê xwe ya nû yê torên civakî a bi navê Google+'ê îlan kir.

Jidayîkbûn
1712 – jean-jacques rousseau, fîlosof, nivîskar, awazvan û têorîstek siyasî yê swîsreyî-frenseyî
1867 – luigi pirandello, helbestvan, şanonivîs, nivîskarê îtalî, xwediyê Xelata Nobelê
1906 – maria goeppert-mayer, fîzîknasa alman-amerîkayî, xwediyê Xelata Nobelê
1940 – muhammad yunus, aborîzanê bangladeşî, xwediyê Xelata Nobelê
1943 – klaus von klitzing, fîzîknasê alman, xwediyê Xelata Nobelê

Mirin
1836 – james madison, siyasetmedarê amerîkî, Serokdewletê Çarem yê Amerîkayê
1914 – franz ferdinand, mîrê împaratoriya Nemsa - Macaristanê
1942 – yanka kupala, dramatîker, weşanger, wergêr û helbestvanê neteweyî yê Belarûsê
2007 – orhan dogan, siyasetmedar, dadnas û parlamenterê kurd.

çavkanî:Wîkîpedîa



28.06.2020 12:06 | merwano

15. Meraq dikim gelo di dîrokê nava wan rojan de rojekî xûna Kurdan nehatiye rijandin heye yan na, Hem hev ketine bi hev re, hem jî ji aliyê neyarên wan re.



29.06.2020 23:33 | mîr

16. Îro, 3ê tîrmeha 2020an

Bûyer
1462 – girava lesbosê (bi tirkî Midilli) ji aliyê Împaratoriya Osmanî ve hate bidestxistin.
1767 – Kevintirîn rojnameya Norwêcê ya bi navê adresseavisen dest bi weşanê kir. Ev rojname hê jî derdikeve.
1778 – prûsya ji Awistiryayê re şer îlan kir.
1890 – idaho, bû 43. federedewleta Amerîkayê.
1905 – Li Rûsyayê leşkeran, ji şeş hezaran zêdetir karkerên ku diçûn grêva giştî kuştin.
1928 – Yekemîn weşana televîzyonê ya bireng hate pêkanîn.
1944 – Şerê cîhanê yê duyem: Yekîtiya Sovyetan herêma Mînskê ji Naziyan stendin.
1962 – Cezayirê serxwebûna xwe îlan kir.
1988 – Keştiyeke Dewletên Yekbûyî agir berda balafireke Iran Airê û balafir li ser kendava Farsê kete xwarê: 290 kes mirin.
2013 – Li Misrê derbeyek çêbû û artêşa wir dest avêt ser rêvebiriyê.

Jidayîkbûn
1883 – franz kafka, nivîskarê çekî-awistriyayî
1971 – julian assange, rojnamevan, weşanger, çalakvan û avakarê WikiLeaksê

Mirin
2000 – kemal sunal, aktorê sînemaya tirkî



03.07.2020 21:15 ~21:17 | merwano

17. îro, 4ê tîrmeha 2020an

Bûyer
1187 – Şerrê Hattînê: selahedînê eyûbî li Hattînê xaçperestan tarûmar kir.
1776 – Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê serxwebûna xwe îlan kir.
1810 – Fransa, Amsterdamê îşgal kir.
1826 – Serokên Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê yên duyem (John Adams) û sêyem (Thomas Jefferson) mirin.
1959 – Piştî ku Alaska wek federedewleta 49em beşdarê Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê bû, alaya fermî yê Amerîkayê yê bi 49 stêrkan li Philadelphia, Pennsylvaniayê ji hemwelatiyan re hate danasîn.
1960 – Piştî ku Hawaii wek federedewleta 50em beşdarê Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê bû, alaya fermî yê Amerîkayê yê bi 50 stêrkan yê ku îro jî tê bikaranîn li Philadelphia, Pennsylvaniayê ji hemwelatiyan re hate danasîn. Alaya bi 49 stêrkan hêj berî 10 mehan hatibû nasandin.
1997 – Robota tetqîqê yê bi navê Pathfinder ku NASA şandibû, peya bû ser rûyê Marsê.
1980 – Komkujiya Çorumê pêk hat.
1982 – Çar dîplomatên Îranî bi destê milîsên Libnanî li Libnanê hatin revandin.

Jidayîkbûn
1872 – calvin coolidge, siyasetmedarê amerîkî, serokdewletê 30em ê DYA'yê

Mirin
1826 – john adams , parêzer, dîplomat û teorîsyenê siyasetê yê amerîkî, serokdewletê 2yem yê DYA'yê
1826 – thomas jefferson, serokdewletê 3yem yê DYA'yê
1831 – james monroe, siyasetmedarê amerîkî, serokdewletê 5em ê DYA'yê
1934 – marie curie , kîmyager û fizîknasa fransî-polonî



04.07.2020 01:07 ~01:09 | yûsiv

18. îro, 6ê tîrmeha 2020an

Bûyer
1189 – richard i ku wek "rîşara Şêrdilî" tê nasîn, derket ser texta Îngilistanê.
1253 – mîndaugas, taca Keyîtiya Lîtvanyayê da serê xwe.
1885 – louis pasteur derziya xwe ya dermankirina nexweşîna harbûnê li ser zarokek bi navê joseph meister ku ew ji alî kûçikek harbûyî ve hatibû gezkirin bi serkeftî cerriband.
1947 – Çeka ak-47 ku bi navê kalaşnîkovê tê nasîn, li Yekîtiya Sovyetan dest bi hilberanê hate kirin.
1957 – john lennon û paul mccartney, cara pêşîn sê sal berî avakirina koma muzîkê yê bi navê the beatlesê di festîvalekê li Keyaniya Yekbûyî de hev nas kirin.
1964 – malawî, ku weletekî li başûr-rojhilatê Efrîqayê ye, serxwebûna xwe ji Keyaniya Yekbûyî îlan kir.
1969 – Senaryoya romana Yaşar Kemal yê bi navê "İnce memed" ji ber sensûrê asteng bû. Yaşar Kemal got ku "sensûr, ziddê Qanûna Esasiyê (makezagonê) ye".
1975 – komor, serxwebûna xwe ya ji Fransayê îlan kir.
2013 – Herî kêm 42 kesan di gulebarana ku terorîstên Boko Haramê li dibistanek parêzgeha Yobeyê, Nîjerya pêk anînbûn mirin.

Jidayîkbûn
1859 – verner von heidenstam, helbestvan û nivîskarê swêdî, xwediyê Xelata Nobelê
1925 – mahmut gazi yaşargil, zanist û bijîşkê neurolojiyê
1946 – george w. bush, karsaz û siyasetmedarê amerîkî, serokê Amerîkayê yê 43yem
1975 – 50 cent, rapvan, çêker û aktorê amerîkî (G-Unit)

Mirin
1946 – gerhart hauptmann, nivîskarê alman, xwediyê Xelata Nobelê
1962 – william faulkner, nivîskarê amerîkî, xwediyê Xelata Nobelê
1995 – aziz nesin, şaîr û nivîskarê tirk
2005 – claude simon, nivîskara fransî, xwediyê Xelata Nobelê
2005 – hîkmet fîdan, siyasetmedarê kurd, yek ji damezîrênerên hadepê



07.07.2020 15:34 ~22:26 | merwano

19. îro, 7ê tîrmeha 2020an

Bûyer
1543 – Qewetên fransiyan Lûksembûrgê îşgal kirin.
1929 – benito mussolini bi Papa re li hev kir û Vatîkana serbixwe ava kirin.
1937 – Şerê Çîn-Japonyayê: Qewetên japonan êrîşê paytexta Çînê, Beijingê kirin.
1941 – Şerê cîhanî yê duyem: Eskerên fransî û îngilîz, Bêrûtê îşgal kirin.
1953 – ernesto che guevara seredana Bolîvya, Perû, Panama, Kosta Rîka, Nîkaragua û El Salvadorê kir.
1978 – Giravên Salomonê ku li başûr-rojavayê okyanûsa Pasîfîkê ne, serxwebûna xwe ji Keyaniya Yekbûyî bi dest xistin.
1980 – Li Îranê di fermiyetê de li gorî şerîetê dest bi birêvebirinê hate kirin.
1980 – Koma Led Zeppelinê li Berlînê konsera xwe ya dawîn da.
1997 – Hêzên Çekdar ên Tirkiyeyê di şerê sivîl ê kurdan (birakujiya kurdan a 1997'an) de (di navbera YNK, PKK, Îran - PDK, Iraq, Tirkiye, PDK-Î de derketibû) bi operasyona çêkûç piştî ku li dijî YNKyê alîkariya PDKyê kir û bi PKKyê re herb kir, ji bakurê Iraqê vekişiya. Di vê herbê de bi tevahî 5000 hezar kes mirin. Tirkiye bi 30 an jî 50 hezar eskeran beşdarê vê operasyonê bûbû.
2007 – Heft nuwazeyên cîhanê hatin tayînkirin.

Jidayîkbûn
1873 – sándor ferenczi, tûrenas û psîkoanalîstê macar
1882 – yanka kupala, dramatîker, weşanger, wergêr û helbestvanê belarûsî
1962 – sırrı süreyya Önder, derhêner, aktor, rojnamevan û siyasetmedarê tirk

Mirin
1901 – johanna spyri, nivîskara swîsreyî
1973 – max horkheimer, civaknas û fîlozofê alman
1993 – rıfat ilgaz, helbestvan û nivîskarê tirk



07.07.2020 22:31 ~22:31 | merwano

20. îro, 11ê tîrmeha 2020an

Bûyer
1405 – amîral zheng he, ji bo keşfkirina dinyayê cara yekem bi keştiyê kete rê.
1616 – Kaşîfê fransî samuel de champlain (yê ku cara pêşîn çûye herêma Quebec yê Kanadayê û bajarê Québecê ava kiriye) vegeriya Quebecê.
1859 – Romana charles dickens yê bi navê Çîroka du bajaran (a tale of two cities) hate weşandin.
1940 – Şerê Cîhanê yê Duyem: Rejîma Fransaya Vichyê (Dewleta kûkla yê ku Almanya, li derdora bajarê Vichy yê Fransayê ava kiribû) bi awayekî fermî hate damezrandin. Philippe Pétain bû Serokwezîrê Fransayê.
1971 – Li Şîliyê kana madenan hatin neteweyî kirin.
1975 – Li Xian yê paytexta Çînê kevnar artêşek 6000 hezar kesî, yê aîdê 2000 sal berê ku ji kîlê hatiye çêkirin û mîna mezinahiya însanên jidil dihatin xuya hatin dîtin. Ji eskerên seramîk yekî jî naşibin hev û ev taybetiyên wan pirr ecêb hate dîtin.
1995 – Qetlîama Bosnayê: Artêşa sirban bi rêberiya ratko mladiçê li herêma srebrenitza yê Bosniya û Herzegovînayê, dest bi komkujiya srebrenitzayê yê ku tê de bi tevahî 8.000 bosnî hatibûn kuştin kirin.

Jidayîkbûn
1767 – john quincy adams, parêzer û siyasetmedarê amerîkî, Serokdewleta 6em yê Amerîkayê
1916 – aleksander proxorov, nivîskarê awistralyayî-rûsî, xwediyê Xelata Nobelê
1943 – howard gardner, psîkologekî amerîkayî

Mirin
1974 – pär lagerkvist, helbestvan û nivîskarê swêdî, xwediyê Xelata Nobelê



11.07.2020 16:33 | merwano

21. îro, 12ê tîrmeha 2020an


Bûyer


B.Z. 100 – Împaratorê Romayê (vbrn: Julius Caesar) hat dinê.
1191 – Sefera Xaçperestan yê Sêyem: Eskergeha Selaheddîn piştî ku du-sê sal herêma Akreyê hate dorpêçkirin, teslîmê Philip Augustusê bûn.
1878 – Împeratoriya Osmanî, rêvebiriya Girava Kîprosê ji Keyaniya Yekbûyî re hişt.
1932 – Li Tirkiye Saziya Zimanê Tirkî hate damezrandin.
1947 Helbestvanê kurd dildar, çû ber rehma Xwedê. Ji Başûrê Kurdistanê bû û pirr bi nav û deng bû. Nivîskarê marşa Ey Reqîbê. Ev marş bû marşa kurdan ya neteweyî.
1950 – rené pleven bû serokwezîra Fransayê.
1975 – Komara Demokratîk a sao tome û Prînsîpeyê serxwebûna xwe ya ji Portûgalê îlan kir.
1979 – Girava Kirîbatiyê serxwebûna xwe ya ji Keyaniya Yekbûyî îlan kir. Welatekî li Okyanûsa Pasîfîkê ye û ji koma giravan pêk tê.
1993 – Nêzî girava Hokkaido ya Japonyayê erdhejek çêbû, li gorî pîvana Richterê di mezinahiya 7,7ê de bû. Di vê erdhejê de 230 kes mirin.
2004 – pedro santana Lopes bû serokwezîra Portûgalê.

Jidayîkbûn

1904 – deng xiaoping, siyasetmedarê çînî
1904 – pablo neruda, helbestvan, dîplomat û nivîskarê şîliyî, xwediyê Xelata Nobel a Wêje
1913 – willis lamb, fîzîknasê amerîkî, xwediyê Xelata Nobelê.
1948 – richard simmons , aktor û hînkarê fitnessê yê amerîkî

mirin

1845 – henrik wergeland , zimanzan, helbestvan û şanonivîsê norwêcî
1931 – nathan söderblom , serpîskoposa swêdî, xwediyê Xelata Nobelê
1947 – Dildar, helbestvanê kurd



12.07.2020 21:00 ~21:00 | yûsiv

22. îro, 13ê tîrmeha 2020an
Bûyer

1878 – Di navbera dewletên Împeratoriya Osmanî, Împeratoriya Rûsî, Keyaniya Yekbûyî, Almanya, Îtalya û Împeratoriya Nemsa-Macaristanê de Peymana Berlînê hate îmzekirin.
1923 – Nîşana Hollywoodê yê bi nav û deng ku ji 14 herfê hatiye çêkirin, li ser girên Hollywoodê hate avakirin. Pêşî wek Hollywoodland hatibû nivîsîn, paşê di sala 1949'an de hate nûkirin û di vê nûkirinê de 4 herfên dawîn hatin avetin.
1930 – Dewleta tirkan li Geliyê Zîlan (di navbera Erdîş û Giyadînê de ye), Wanê, li dijî kurdan qetliamek mezin da dest pê kirin. Ji ve qetlîamê re Komkujiya Zîlanê tê gotin. Gorî çavkaniyên rojavayî di navbera 15-55 hezar kurd di vê komkujiyê de hatine qirrkirin.
1960 – Dewleta tirkan gore ûstad Seîdê Nûrsî vekirin û tabûta we birin li derdora herêma Barla yê girêdayî Ispartayê veşartin. Cihê gora wî îro jî nehatiye dîtin.
1968 – Komara Maurîtiusê bû endama Neteweyên Yekbûyî.
1976 – Aktor, derhêner û nivîskarê kurd yılmaz güney ji ber kuştina dozgera Yumurtalıkê yê bi navê sefa mutlu, 19 salan ji hepsê re hate mehkûmkirin.
1977 – Somalya û Etiyopya li ser herêma Ogadenê li hev nekirin. Somalya ji Etiyopya re şer îlan kir, Şerê Ogadenê dest pê kir.
1993 – Li derdora Erxenî, Amedê di kolanek arkeolojîk de parçeyek qumaşê hate dîtin. Hate ragihandin ku ev qumaş bermayiya kevintirîn ya qumaşan e.
Jidayîkbûn

1845 – carl spitteler, helbestvan û nivîskarê swîsreyî, xwediyê Xelata Nobelê
1947 – roger d. kornberg, biyokîmîstê amerîkî, xwediyê Xelata Nobelê
1959 – eren keskin, parêzer û çalakvanê tirk
1988 – steven r. mcqueen, aktorê amerîkî
1988 – colton haynes, model û aktorê amerîkî
Mirin

1921 – gabriel lippmann, fizîknasê fransî, xwediyê Xelata Nobelê
1924 – g. stanley hall, psîkologê amerîkî
1960 – max von laue, fîzîknasê alman, xwediyê Xelata Nobelê
1994 – havîv Şîmonî, siyasetmedarekî Îsraelê, kurdekî cihû ye
2014 – nadine gordimer, nivîskara ji Afrîkaya Başûr



13.07.2020 12:01 ~12:01 | yûsiv

23. îro, 14ê tîrmeha 2020an
Bûyer

1884 – Komara Kamerûnê bû mêtingeha Almanyayê.
1933 – Li Almanyayê Naziyan hereketên muxalefetê qedexe kirin.
1950 – Şerê Koreyê: Hêzên Korêya Bakur dest bi herba taejonê kirin.
1958 – Li Iraqê derbeyek kirin. Şahê Iraqê Faysala II'yem û serokwezîrê wan Nuri el Seîd hate kuştin.
1982 – Li zîndana Amedê, çend girtiyên PKKyî rojiya mirinê dan dest pê kirin. Tê de kemal pîr, mehmet xeyrî durmuş, elî Çîçek û akîf yılmaz jiyana xwe winda kir.
1987 – Li bajarên kurdan Walîtiya Herêma Awarte (OHAL) hate avakirin.
1993 – partiya keda gel (HEP) hate girtin.
2002 – Di Pîrozkirinên Roja Bastilleyê de ji serokkomarê Fransayê Jacques Chirac re xwestin ku sûîqestek bikin lê bi ser neketin. Jacques Chirac jê filitî.
2003 – Hikûmeta Amerîkayê hebûna "Herêma 51ê" qebûl kir. Tê gotin ku li wir UFO hebûn, paşê Amerîka li wir baregeha eskerî çêkiriye.
2007 – vîn tv, kanela muzîka kurdî dest bi weşanê kir.
Jidayîkbûn

1913 – gerald ford, fermandar, parêzer û siyasetmedarê amerîkî, Serokdewleta Amerîkayê ya 38em
1918 – ingmar bergmann, derhêner, hilberîner û senaryonîvîserê swêdî
Mirin

1954 – jacinto benavente, dramatîker û rojnamegerê spanî, xwediyê Xelata Nobelê



14.07.2020 01:03 | yûsiv

24. îro, 15ê tîrmeha 2020an
Bûyer


1099 – Di Sefera xaçperestan a yekem de artêşa xaçperestan Qudsê bi dest xistin.
1410 – Bi yekîtiya Mîrîtiya Mezin a Lîtvanya û Keyîtiya Polonya li hemberî Şovalyeyên Tîtonî li gundê Grunwaldê şer qewimî.
1799 – Eskerek fransî di sefera Misrê yê Napolyonê de gava ku kelek çêdikirin bi tesadufî, Kevira Rosetteyê yê ku bi sê zimanê hatiye nivîsin dît. Bi xêra vê kevirê nivîsa Hiyeroglîf were famkirin.
1840 – Di navbera İmperatoriya Osmanî, Keyaniya Yekbûyî, Prûsya, Împeratoriya Awistirya-Macaristanê û Împeratoriya Rûsî de Peymana Londonê hate îmzekirin.
1870 – Georgia, piştî Şerê Navxweyî Yê Amerîkî bû wîlayeta Konfedere yê dawîn yê ku ji Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê re cardin hate qebûlkirin. Ev şer di navbera Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê û Dewletên Kondere yên Amerîkayê de derketibû.
1910 – Emil Kraepelin di kitêba we ya bi navê Psîkîyariya Klînîkî (Clinical Psychiatry) de ji nexweşîna Alzheimerê re navek dide, berî we hevpîşeya wî Alois Alzheimer jî navek li vê nexweşînê dabû.
1955 – Hejde alimên ku Xelata Nobelê hildabûn, li dijî çekên nukleerî deklarasyonek (Deklarasyona Mainauyê) weşandin. Paşê 34 alimên din jî beşdarê vê deklarasyonê bûn.
1997 – Slobodan Milošević, bû serokê komara Yûgoslavyayê.
2006 – Twitter dan destpêkirin, û di cîhanê de bû yek ji mezintirîn platformên medyaya civakî.
2016 – Do êvarê li Tirkiyeyê teşebbûsek derbeya eskerî hate kirin.
Jidayîkbûn

1904 – rudolf arnheim, psîkolog û nivîskarê alman-amerîkî
1918 – bertram brockhouse, fîzîknasê kenadayî, xwediyê Xelata Nobelê
1922 – leon m. lederman, fîzîknas, matematîkzanê amerîkî
1939 – aníbal cavaco silva, aborîzan û siyasetmedarê portûgalî, serokdewletê Portûgalê yê 19em
Mirin

1904 – anton Çexov, bijîşk, şanonivîs û çîroknivîsê rûs
1940 – eugen bleuler, psîkiyatrîstê swîsreyî
1951 – celadet bedirxan, siyasetmend, nivîskar, rojnamevan û zimanzanê kurd
1970 – eric berne, bijîşk û psîkiyatrîstekî amerîkî



15.07.2020 12:41 ~12:41 | yûsiv

25. îro, 11ê tebaxa 2020an

bûyer
1519 – ferdinand magellan bi pênc heb keştiyên xwe ji bo tûra xwe ya li derdora dinyayê ji herêma sevilayê bi rê ket.
1914 – Kruvazorên almanan yê bi navê Goeben û Breslaununê di şerê cîhanî yê yekem de gava ji fîloya îngilîzan direviyan ji Tengava Çanakkale derbas bûn û ilticayê Împeratoriya Osmanî kirin. Împeratoriya Osmanî jî ragihand ku ew, wan kirrîne.
1952 – huseyn bin telal bû şahê Urdunê.
1960 – Komara Çadê serxwebûna xwe îlan kir.
1972 – Şerê Viyetnamê: Yekîneya şerê erdê ya dawîn yên Dewletên Yekbûyî ji Viyetnama Başûr vekişiya.
2003 – nato fermandariya qewetên aştîparêz ya li Afxanistanê hilda ser xwe, di dîroka xwe ya 54 salî de cara pêşîn e ku li derveyî Ewropayê wezîfe digire.
2012 – Li nêzî Tewrêz, Îranê cotek erdhej çêbû. Bi kêmî 306 kes mirin, 3.000 kes jî birîndar bûn.
Jidayîkbûn

1894 – ernst angel, helbestvan, nivîskar, senarîst, weşanger û psîkoanalîstê awistriyayî-amerîkî
1946 – Óscar berger, siyasetmedarê guatemalî, serokdewletê guatemalayê yê berê
Mirin

2014 – robin williams, aktor û komedyenê amerîkî



11.08.2020 20:49 | yûsiv

26. îro, 12ê tebaxa 2020an
Bûyer

1877 – Astronomê amerîkî asaph hall, heyva gerstêrka Behramê Deimosê keşf kir.
1914 – Şerê Cîhanê ya Yekem: Keyaniya Yekbûyî ji Nemsa - macaristanê re şer îlan kir.
1927 – Li bolîvyayê 80 hezar kes li ber hikûmetê serî hildan.
1953 – Yekîtiya Sovyetan li Qazaxistanê cerribandina bombeya atomî kir.
1954 – Eskerên NY'yê ji Koreyê dest bi vekişandinê kirin.
1964 – Afrîkaya Başûr ji ber polîtîkayên xwe yên nijadperest ya li welat, ji lîstikên olîmpiyadê hate qedexekirin.
1981 – ibm (Şerîkeya Navneteweyî ya Makîneyên Karweriyê) kompûtera xwe ya şexsî a pêşîn pêşkêşê piyaseyê kir.
1992 – kanada, meksîk û dya diyar kirin ku hevdîtinên xwe yên ji bo îmzekirina Peymana naftayê ya pêşîn temam kirine.
2005 – Wezîrê Karên Derve yê srî lankalakshman kadirgamar, ji alî nîşanbazek ve hate kuştin.
Jidayîkbûn

1866 – jacinto benavente, dramatîker û rojnamegerê spanî
1887 – erwin schrödinger, fizîknasê awistriyayî, xwediyê Xelata Nobelê
1915 – charles hard townes, fîzîknasê amerîkî, xwediyê Xelata Nobelê
Mirin

1794 – maximilien robespierre, siyasetmedar û hiqûqnasê fransî
1827 – william blake, helbestvanê îngilîz
1955 – thomas mann, nivîskarê alman, xwediyê Xelata Nobelê
1999 – can yücel, şaîr û nivîskarê tirk
2004 – francis crick, biyolog û fizîknasek îngîlîz



12.08.2020 11:48 | yûsiv

27. îro, 30ê cotmeha 2020an

1905 – aspîrîn li cîhanê cara pêşî derkete piyaseyê.
1918 – Li Çekoslovakyayê komarî hate îlankirin.
1905 – Partiya Komûnîst a Awistralyayê li Sydney hate damezrandin.
1922 – benito mussolînî bû serokwezîrê Îtalyayê.
1956 – Brîtanya û Fransa hişyarî da Îsraîl û Misirê ku ji Kanala Suweyşê derkevin.
1970 – Li Viyetnamê di encama baranên musonê de 293 kes mirin û 200.000 kes bêmal man.
1973 – Pira Avtengê ji aliyê serokkomarê tirk Fahri Korutürk ve hate vekirin.
1983 – Li Arjentînê piştî rejîma heft salan a leşkerî cara pêşî hilbijartinên demokratîk pêk hatin.
1983 – Li erzerom û qersê di encama erdhejê de 1330 kes mirin û 534 kes jî brîndar bûn.

Jidayîkbûn
1885 – ezra pound, helbestvanê amerîkan
1941 – theodor w. hänsch, fîzîknasê xwediyê Xelata Nobelê
1960 – diego maradona, futbolvanê arjentînî

Mirin
1910 – jean henry dunant, damezrînerê Xaça Sor û xwediyê Xelata Nobelê
2002 – jam master jay, rapvanê amerîkî
2012 – arjen arî, nivîskar û helbestvanê kurd



30.10.2020 15:08 ~15:09 | merwano

28. îro, 31ê cotmeha 2020an

1517 – martin luther li Wittenbergê protestanî ava kir.
1864 – nevada wekî dewleta 36emîn a DYAyê hate pejirandin.
1876 – Li Hindistanê bagereke mezin çêbû. Di encamê ji 200.000 zêdetir kesî jiyana xwe ji dest da.
1984 – Serokwezîra Hindistanê indira gandhi, ji aliyê du leşkerên parêzker ve hate kuştin. Piştî vê alozî derket û di encamê de 10.000 bawermendên sîhîzmê hatin kuştin.
1985 – Prof. qanadê kurdo, pisporê zimanê kurdî jiyana xwe ji dest da.
1989 – turgut Özal, bi 263 dengan bû serokkomarê heştem ê Tirkiyeyê.
1992 – Li Zanîngeha Duhokê kursa pêşî hate vekirin.
1996 – Balafireke Brazîlê ya bi modela Fokker 100 li bajarê Sao Paulo kete xwar. Di encamê de 98 kes mirin.
2000 – Li Sîngapûrê balafireke bi modela Boeing 747 kete xwar. Di encamê de 83 kesan jiyana xwe ji dest da.



31.10.2020 00:56 | yûsiv

29. Bûyer
1917 – Împeratoriya Brîtanyayê bajarê Xazeyê dagir dike.
1944 – franklin delano roosevelt cara çarem serokdewletiya DYAyê bi dest xist.
1962 – Li Afrîkaya Başûr ji sedema derketina derveyî welat ya nelson mandela, pênc sal cezayê girtîgehê lê hate birrîn.
1982 – Li Tirkiyeyê makezagona dîktatorê tirk kenan evren bi hilbijartinê tê pejirandin.
2000 – george w. bush weke serokdewletê DYAyê hate hilbijartin.

Jidayîkbûn
1867 – marie curie, kîmyagera xwediya Xelata Nobelê
1879 – lev trotskî, siyasetmedar , fîlozof û şoreşgerê rûsî
1888 – c. v. raman, fîzîknasê xwediyê Xelata Nobelê
1913 – albert camus, nivîskarê xwediyê Xelata Nobelê



07.11.2020 17:08 | merwano

30. Îro, 25 mijdara 2020an

Bûyer

1667 – Li Kafkasyayê erdhejek pêk hat. Bajarê Şemaxî xera bû û nêzîkê 80.000 mirovî jiyana xwe ji dest da.
1703 – Bagera herî mezin a tomarkirî ya başûrê Brîtanyayê pêk hat. Di encamê de 9.000 mirov mirin.
1759 – Li Deryaya Navîn erdhejek pêk hat. Di encamê de ziyana mezin giha Bêrût û Şamê. Herwiha di navbera 30.000-40.000î de mirov mirin.
1936 – Almanya û Japonya, li dijî rejîma Bolşevîk peymana yekbûnê girêdan.
1960 – Xwişkên bi navên Minerva, Maria Teresa û Patria Mirabel ku wekî perperok jî tên bîr anîn, hatin qetilkirin. Her sê li Komara Domînîkê li dijî dîktatoriya Trujillo li ber xwe dabûn.
1973 – Li Yewnanistanê darbeya leşkerî pêk hat.
1975 – Sûrînam, bû welatekî serbixwe.
1992 -Parlemena federal a Çekoslovakyayê bi dengdanê biryar da ku welat di 1ê kanûna paşîn a 1993an de weke Komara Çekî û Slovakya bibin du dewlet.
1999 – Dadgeha bilind a cezayê ya nehê ya tirk, cezaya mirinê ya li ser rêberê PKK Abdullah Öcalan pejirand.
2000 – Li Azerbaycanê Bakuyê erdhejeke bi mezinahiya 7 a li gorî pîvana Richter pêk hat. Di encamê de 26 kes mirin.

Mirin

1950 – Johannes V. Jensen, nivîskarê xwediyê Xelata Nobelê
1999 – Didier Anzieu, psîkoanalîstê fransî



25.11.2020 01:31 | yûsiv

31. Bûyer
1204 – Hêzên sefera xaçperestan a çarem, êrîşî bajarê Konstantînopolîsê kirin û bajar talan kirin.
1914 – Yekem filîmê rengdar ê bi navê Cîhan, şehwet û şeytan li Londonê hate nîşandan.
1948 – Rêxistina bi navê Irgûn a cihû li kampa Filîstînê ya bi navê Deir Yasisinê tevkujiyek pêkanîn.
1961 – Li Viyetnama Başûr Ngo-Dinh-Diem weke serokkomar hate hilbijartin.
1968 – Keşe û pêşengê tevgera parastina mafê mirovan Martin Luther King ê ku di 4'ê nîsanê de li Memphisê hatibû kuştin, bi merasîmeke ku 150 hezar kesî pêkhatî, hate definkirin.
1998 – Serokê baskê leşkerî yê Hamasê Muhyedîn Eş-Şerîf ji aliyê sîxûrên MOSSAD'ê ve hate kuştin.

Jidayîkbûn
1821 – Charles Baudlaire, nivîskarê fransî

Mirin
1626 – Francis Bacon, fîlozofê îngilîz
1936 – Ferdinand Tönnies, civaknas û fîlozofê alman



10.04.2023 18:34 | horhorik

Hemûyan Bixwîne

dengdanên dawîn (yên din..)
ên ku dixwazin zarokên xwe bi kurdî mezin bikin [3]
Ne ez im ji ber ku zarokên min tunne ne. ger tûnne bin, ezê çawa wan b...
kompleksa îkarus [3]
(bnr: icarus complex) Îkarûs karakterek ji mîtolojîya yewnan e. Li ...
inglourious basterds [5]
Di derbarê Şerê Cîhanê yê Duyemîn de gelek fîlm hatine kişandin (Rizga...
tiştanok [1]
"Xalê min tê ji deştê qete(parçe) himbanek li piştê"( berisv...
Grass: A Nation's Battle for Life [1]
yekemîn berhemeke sînemayê ye ku qala kurdan dike. berhemeke hêja ye j...
belki ev jî bala te bikişînin
» îro li ser ararat galîleyê insanim

Kategoriyên mijarê:: jiyan jiyan jiyan
nivîskarên ku li vê mijarê nivîsîne


sitemap
reklamokên beredayî