1. Biwêj di ziman de cihekî girîng digire. Ji bo yekbûna ziman tiştekê girîng e. Nîşaneya dewlemend bûna ziman e. Biwêj sed salan di ziman de dibînin. Ji ber wê dîroka ziman jî dide zanîn.

Biwêj ji bo Wergêra jî dermanek e.

2. Stûna zimanê axaftinê ye. Axaftin an diyalogek bêyî biwêj an qaliba ne pêkan e. Loma jî anha kurdên ketine ber pêlên bişaftinê ji bo pêdiviya xwe a biwêjan hawara xwe digihênin zimanên serdest. Dema mirov bi baldarî li yekî guhdar bike , di nava axaftinê de rastî gelek biwêjên biyanî tê. Ev biwêjên ku bikar tînin piranî ji tv yan seh kirine an ji înternetê.

Kıl payı
Az çok
Saati saatine
Günü gününe
Al gülüm ver gülüm
Dişine göre
Adamına göre

Û gelek mînakên din yên ku nayên bîra min hene di nav gel de berbalav in. Helbet beramberê van gotina ne yekser be jî hene lê yên kurdî nayên bikar anîn.

3. bi tirr û nîvkê
kêm zêde
roj bi roja wê
dişine gore : li gor qîlê diranê xwe
li gor zilamê xwe
di seeta xwed..

lê mêrdîn ev hêj tê bihîstin..

incax qîle diranê wî di me de here/ji mer xurt e.

4. bi rastî bê zanîna biwêjan hem xeberdan hem jî nivîsandin pir zor dibe. pir caran ji ber wê di tirşikê de nanivîsim. li gorî min sedema qise nekirina bi kurdî ya pir kesê jî wiya ye. mirov peyva bizanibe jî heger biwêjên zimanê nizanibe nikarê, hest û derdên xwe baş îfade bike.

wiya jî ji me ra girîngiya di nav malê qise kirina kurdî û girîngiya perwerdehiya fermî nîşan dide ku mirov tenê bi wan rêya ziman baş hîn dibe û baş bikar tîne.

5. Wek lonw karda jî gotiye, bê biwêj sazkirina hevokên kurdî zêde zêde zehmet e lê ji ber ku êdî kurdî zêde nayê axaftin û di şûn de jî bikaranîna biwêjên tirkî, di zimanê rojanê de bikaranîna biwêjên kurdî roj bi roj kêm dibe. Mixabin.

6. Giringiyek wiha jî heye; nîvê zimanê kurdî ji biwêjan pêk tê jibû nivîs, axaftin..şaş neyên fehmkirin hînbûna wan giringe minakek bidim;
Heta dinya lidar be ew jî lidar be *
Ev peyva dar peyvek pirwateye * dema meriv nizanibe biwêje wateyek şaş meriv jê derdixe, jiber wî lazime meriv biwêjan zanibe û hinda neke.