3. Peşiya şoreşa fransî, di sala 1648 an da aştiyê Wesfelya (Peace of Westphalia) bingeha dewletên neteweyî ra rê dide ku wan çêbe. Wesfelya peymaneke perçebûna dewletên împaratorî ye û îdarekirina miletên xwe bi xwe ye.

Meriv dikare bêje Wesfelya teorî, şoreşa fransî pratîkê wê ye.

Ehmedê Xanî (1650-1707) pêşîya dewletên neteweyî hê çaxa împaratorîyên da ji kurda ra serxwebûna xwe şîret kiriye, yanî meriv dikare bêje vîzyona xanî gelekî fireh e, pêşîya şoreşa frensî, gotinên xwe nêzîkî wextê peymana Wesfelyayê gotiye. Ev jî nîşan dide xanî pêşengekî me yê mezin e.

Ka Em "mafê netewan bo diyarkirina çarenûsa xwe" ya Lenînê lê binêrin, bi ya min prensîbên Wîlsonê ya ji Lenînê boyî Kurdan çêtir e. Amerîka wextê xwe da ji ber prensîbên Wîlsonê peymana lozanê îmze nekiriye. Sovyet dîroka xwe da "ji aliyê siyasî" ve qet pişta kurda negirtiye, dewleta Mahabad, Kurdistana sor, serhildana agiriyê hwd. tev dewrê Sovyetê da çêbûye û têk çûye, vê çaxê Sovyet yan destek daye dijminên kurdan yan jî bêdeng maye. Sovyet 70 sal nîvê dinyayê îdare kir lê gelekî fraksiyonên Kurdan jê derfetek nestand