12. dijberên ku ji xwe re rûpelên blogan, wek çavkanîyên zanistî digirin. lol. li tevahîya dinyayê aqilmendekî wan tune gelo ku li gorî rêbazên zanistê gotaran binivîse?

ji bo îstatîsîtkan wisa tê gotin: eger hûn têra xwe îşkence li reqeman bikin, hûn çi bixwazin wê wê ji we re bêjin. meseleya îstatîstîk û zanistê jî ev e. lê zanist wisa naxebite. li dinyayê bi hezaran zanîngeh û mîlyonan lêkolîner hene. xêra xwe bila lêkolînek bikin. vaye rêbaz;

1- ji xwe re popûlasyonek dilxwaz bibînin. an jî herin ber derîyê nexwexaneyekê û ji nexweşên heyî destûr bistînin.
2- ji van nexweşan du komên wekhev ava bikin (ji aliyê temen, zayend û hwd. taybetmendîyan ve)
3- ji van koman yek jê wê derzî li xwe bidin. ya din jî wê redkarên derzîyê bin.
4- 6 mehan van, tendurîstîya wan bişopînin.
5- daneyên xwe kom bikin û rîya bernameyên îstatîstîkê bipîvin ka ferqa di navberê de ji aliyê îstatîstîkê ve watedar e an na.
xelas!

lê nakin. çima? çimkî nivîsandina ser medyaya sosyal hêsantir û bikartir e. tiştek din komîk ew e ku, bandorên neyînî û pirrsgirêkên din jî dîsa ji aliyê alîgirên vaksînan ve tên raporkirin. çima? çimkî armanca lêkolîneran ew e ku kêmasîyan derxin holê û jê re çareserî bibînin.

tê gotin ku bandorên neyînî fîlan yên derzîbûyîyan tên veşartin/tunekirin fîlan. yaw bi rastî, li gorî we motîvasyona vê yekê çi ye? çawa dibe ku li hemû nexweşxaneyên dinyayê, ji her reng û bawerî û nijadî, hemû karkerên tenduristiyê (doktor, hemşîre heta personelên paqijîyê) peymanek çêkirine ku van tiştan rapor nekin? weke mînak, gelo ew kî ye ku nahêle ez rapor bikim an jî di dosyeya nexweş de binivîsim?
heta niha min mirina nizam çend nexweşên koronayê rapor kirine bi riyên fermî. lê wê demê jî digotin doktor mirinan vedişêrin fîlan. heta çend doktoran lînç kirin. lê heta niha min tu bandora neyînî ya derzîyekê nedîtîye. gelo ez û bi milyonan doktorên din, em çima derewan bikin?

wexta hejmara mirinên ji koronayê xelet dihatin ragihadin, me li ji hemû derdora xwe re vê yekê aşkere digot. sazîyên me jî (ttb) vê yekê îspat dikirin. lê niha gelo em çima ev hevkarîya akpê dikin?

problema bawermendên pehnbûna dinyayê jî ev e: gelo kî çima bixwaze me li vê derewê bide bawerkirin?

herkes xwedîyê canê xwe ye. heçî bixwaze dikare xwe ji bên jî bavêje lê di vir de, mixabin tevgerên mirovan zerarê dide derdora xwe jî, ji ber vê yekê ye ku ez xîret dikim ku li vir binivîsim. nexwe bi rastî ne xema min e kesên ku derzîyê naxwazin û paşê ji koronayê dimirin.