4. Di îslamê de afirandina însanan wek teorîya geşedanê (tekamûl teorîsi) tê qebul kirin yanî li gorî îslamê însan li gorî dewr û zemana diguherin mêjîyê wan pergala jîyana wan digûhere û geş dibe ji ber vê yekê jî rê û rêzîkên her pêxemberê jî hinek cûda ne anjî hinek firehtir in . îca piştî ku hz muhemmed emrê xwedê kir bi hebûna hedîsekê em dizanin ku di her sedsalekê de (ji ber ku pêxember êdî nayên) mûceddîd ek tê ka ev kîne û karê wan çîye em hinek behsa wan bikin. Ev mûceddît tiştek ji dînê zêde anjî kêm nakin li gorî dewr û zemana ji ber pêdîvîyên çax û zemana di nav qur'an û sûnneta sehîh de dermanan digerin ji bo pirsgirêkên hevçax çareserîya pêşnîyar dikin (bnr: mele seîdê kurdî)