1. beşeke erdnîgariya beşerîye. bandora taybetmendiyên ernîgariya beşerî û fîzîkî ku li ser cihê ku dewlet avabûye vêkolîn dike. mînak heredot dibêjê, ''misr xelata nîlê ye''. yanî em dikarin bêjin îro misr bi saya çemê nîlê ava bûye. ger li vir ev çem nîn ba, dibe ku îro dewletek heba lê ne ewqasî bi hêz bû.

erdnîgariya siyasî, ji aliyê erdnîgarzanên elman carl ritter û friedrich ratzel ve hatiye sazkirin.