1. hêza hespî gelemperî bo hêza wesayît, dînemo û motorên kehreyê tê bikar anîn. ev têgeh ji horsepower a îngîlîsî hatiye wergerandin. kurte nivîsa wê hp ye, ya kurdî jî divê hh be. hêza hespî yekîneya hêz e. ev têgeh di salên destpêka avakirina mekîneyên dûkela de, ji bo fêmkirina hêza van mekîneya ji aliyê endezyar û fîzîkzanê îskoç james watt ve hatiye çêkirin.
watt, di sala 1782 ya de li gor hespeke ku feraşeke 12 fît di demjimarê de 144 cara digerîne û hêza li feraş dike jî 180 lîbre-qewet be hesabê xwe kiriye.
li vê derê yekîneyên sl awha ne;

--1 ft (fit) = 0,3048 m
--1 libre = 0,45359237 kg
--1 lbf (libre-qewet) = g × 1 libre = 9,80665 m/s2 × 1 lb × 0,45359237 kg/lb = 4,44822 kg·m/s2 = 4,44822 N
--180 lbf (libre-qewet) = 180 × 4,44822 N = 800,6796 N

kar = qewet x rê ; hêz = kar / dem ; hêz = ( qewet x rê )/ dem

(an jî P =τ.ω ; τ=r×F ; τ=r.F.sinθ ; P = r.F.sinθr.F.sinθ.ω)
(τ:tork, tork=N.m=kg.m2/s2) (ω = leza qiraçî(rad/s)

ji van hesaban,

(180 lbf)(2.4 x 2pî x 12 ft)
----------------------------------- = 32.572
1 çirk



jî vir jî watt encama 32.572 qulubandiye 33.000 û ji vê hejmarê re gotiye 1 hêza hespî.

derîde yekîneya hêzê ya sl watt e. 1 hêza hespî = 735,49875 w ye.

2. (bnr: tiştên ku dema mirov hîn bibe bejin lê dirêj dibe)

3. (bnr: hespxurtanî)