18. li gorî hinekan ne hêja ye ku mirov ewqas jê bitirsin. dema mirov li hejmara mirîyan jî binêre, ne hejmarek ewqas zêde ye ku ji bo dinyayê an jî çînê tehtîd be. lê ji ber ku agahî ne zelal in, heye ku ji tirsa me jî zêdetir talûke hebe.
te dît, jixwe her sal ji ber grîbê bi sedhezaran kes (300-700 hezar) dimirin. piranîya van mirîyan jî, ji kesên extîyar û bedena wan lawaz, pêk tên.
di vir de problem hinekî ji ber taybetîyên çînê ye. ji ber rejîma faşîst ya li wir, em nizanin agahîyên ku didin çiqas rast in an jî derew in. belkî hejmara mirîyan gelek jê zêdetir be. îhtîmalek mezin jî wisa ye.
li gorî agahîyên fermî, rêjeya kuştina vîrûsê nêzikî %2.5 e. yanî eger hemû dinya enfekte bibe, wê bi qasê 190 mîlyon kes bimirin. tabî yên nemirine, dema laşê wan hinekî ji quwetê ket, dikarin bimirin vê carê.

li çînê, li herema wuhanê, gelek nûçeyên trajîk tên. her dawî yekemîn doktorê ku qala vîrûsê kiribû(li wenliang), ji ber vîrûsê çû ver rehma xwedê. dema cara ewil behsê kiriye, ji alîyê polîsan ve hatîye tehtîdkirin.

bi kurtasî em dikarin bêjin ku dewleta çînê derewan dike lê rewşê jî gelekî cîdî digire. qey tirseke wan heye...
di vê navberê de li tirkiyê jî gelek kes maskeyan peyda dikin û amadekarîyê dikin.