1. veqetandekên binavkirî -ê, -a, -ên

-ê ner û yekjimar, - a mê û yekjimar, ên ji bona pirjimariye

veqetandekên nebinavkirî dudu ne "-ek û -in" . dema ravek pêk tê veqetandeka -ek li gorî zayenda ku dimîne û qertafan werdigire.

-eke ji bo zayenda mê û yekjimar

hevaleke min bû mamoste.

keçeke te çû dilanê,

pênûseke reş bikire

bizineke beş wenda bûye.

masayeke mezin li mala me heye.



-ekî ji bo zayenda nêr û yekjimar

lawekî wê bi gogê dileyîze.

deriyekî fêrgehê şikestiye.

guhekî sînemê nabihîse.

xalekî te endezyar e.

wî nanekî tendûrê xwar.



-ine ji bo pirjimariyê

xwendekarine zaningehê çûnê geştê

maline bajêr hilweşiyane.

keçine te nehatine dilanê.

lawine wî endazyar in.

pênûsine wê wenda bûne.



jêgirtin: waneyên rêziman û rastnivîsa kurmancî, ç. taş

2. (bnr:eke )

(bnr: ekî)

(bnr: yekî)

(bnr: yeke)

(bnr: eka)

(bnr: ekê)

(bnr: yekê)

(bnr: yekî)

3. Di kurdî de sê heb veqetandekên nebinavkirî hene.

1) -ekî (nêr, yekjimar)
2) -eke (mê, yekjimar)
3) -ine (pirjimar, zayend ne dîyar e)

---------------------

1) -ekî (nêr, yekjimar)

Di ravekê de tê peyva pêşî û wateya yekjimarî û nêrtiyê dide.

Mînak

Mêrekî mahabadî serî rakir. ( Ravek mêrekî mahabadî ye.)

Roviyekî beredayî çêtir e ji şerekî girêdayî. ( li vir du heb Ravek hene.)


2) -eke (mê, yekjimar)

Di ravekê de tê peyva pêşî û wateya yekjimarî û mêtiyê dide.

Mînak

Çîrokeke Kurdistanê heye ku dilsoj e.

Birîneke kurdan heye ku haya dinyayê ji tuneye.


3) -ine (pirjimar, zayend ne dîyar e)

Di ravekê de tê peyva pêşî û tenê wateya pirjimariyê dide.
*** cihê hinê digire.

Mînak

Diline zarokan pirr xweşik e.
Hin dilên zarokan pirr xweşik e.

Hevaline wî sonda azadiyê xwariye.
Hin hevalên wî sonda azadiyê xwariye.