132. (bnr: avaserî)

133. (bnr: orş)

134. bizdobelek: tirsonek, newêrek

135. bi wan zimana kurdî dibe xwedîyê bi mîlyonan peyvan. jkx li ferhengan zêde bikin.

(bnr: wikiferheng)
(bnr: bêşa ferhengê ya tirşikê)

136. (bnr: kweh)

137. Berê benikên qalind ku ji hiriyê dihat çêkirin hebûn. Bi vê hesp û dewar dihatin girêdan. Koçerên me ên xarpêtê bo wan digotin (bnr: aris) (bnr: ariz).
Hinekê dişibe wê tiştê lê qalindtir e.
Here lînkê
Ew peyv di ferhengên kurdî de peyda nabe ecêb li deverên dî kurd bo wê tiştê çi dibêjin.

***
edît: eslê peyvê werîs bûye. peyvên kurdî yên ku di ferhengan de peyda nabin/137061.

138. peyvên kurdî yên ku di ferhengan de peyda nabin/137059:

(bnr: werîs)

139. (bnr: anegurî) serhedê hatîye îcad kirin

140. hêvşing/mê: ”dema sewalên şîr mîna çêlek, mih û bizinê ku du roj carekê têne dotin, jê re ”şîrê hêvşingê tê gotin.” ji wan sewalan re jî hêvşingî tê gotin.

mînak: îsal ev çêleka me ya qer hêvşingî ye, yani du roj carekê şîrê xwe dide.

141. Derbarê jîyana koçberiyê 2 peyv hene ez merax dikim. Lê min nikaribû di ferhengan de peyda bikim:

1. hilbêr
2. delbêr

Maneya wan ew e:
Koçer ji bo cihê pez dotinê re dibêjin bêrî. Kesên pez didoşin re dibêjin bêrîcî/bêrîwan. Delbêr(cî) jî ew kes e ku dema dotinê serê mihan hildide ta ku bêrîwan bi rehetî bidoşin.

Berî li yaylaxê (çiyayê) li hêla obayê dibe. Lê payîzê çêre li der dora obayê kêm dibe lowma bericî (bêrîwan) teşt û berojên xwe hildidin û terin beriyê li derên dûr bi çêre çêdikin. Ji bo wê dibêjin hilbêr.

Peyva hilbêr dibe ku ji peyvên hildan+bêrî pek tê. Lê peyva delbêr çawa pek hatiye nizanim.

142. (bnr: avî bûn), (bnr: avî kirin).

Gava pezek nuh tevli keri dibe, çend rojan ew di nav kerî de xerîb hîs dike. her tim dikale. seba wê te gotin ku avî dike. avî bûye.

herwiha seba merivan jî tê gotin. ew zarok xerîbê wir e. avî dike.

143. Li devere me peyvek ecêb heye. Pir kêfa min jê te. Lê di ferhengan de peyda nabe. (bnr: şalê)


peyvên ku dikarin şûna inşallahê bên bikaranîn/139859 Li wir peyva maşalê hatiye behs kirin. Belkî jî ew e.

Maneya xwe bi hevl gihiştina armancekê ye.

Minak:
- Şalê bikî ku îsal mekteveka rind qezenc bikî.


- Dengê xwe bilind meke ku şalê xebera memedê ji hatina me nebe.

Ji înşella cûda ye.

144. (bnr: çîxulk) hûn nikarin lewra ez xwe bi xwe vê peyvê dît im û bikartînim. Ji bo amûra muzîkê ya ku wekî nay tê zanîn dikare werê bikaranîn.

Ji çîx (reed - kamış - قصب - نی) + qulik ( hole - delik - الفجوة - سوراخ)

145. yên ez ê binivîsînim belkî jî tê peydekirin di ferhengan de, lê niha hîç nikarim yek bi yek li wan vekolînim. hemû ji devê dayika min in © * îja xwedê zane kengî min kirine not. di nav kaxidên min ên yên avêtî de ket erdê û min vedît.
gov: axur [piştî weşandina peyamê tew tu nebê ya ewilî/gov li tirşikê hatiye zêdekirin*]
cüher: çenteyê bo xwarinan. [erê bi ü-yê. di devoka me de ü pir berbelav e û kubarî dide zimên ku mere bi godarîkirina wê têr nabe.]
doşanî: bizinê ku aîdî şivên.
guhar: meydanê ku hemû şivanan pezên xwe tê de hev dide.
jêrajor: ? (min wateya wê nenivîsandiye)
hêvistin: cihê pîneyê mîna dantelê neqşandin.
kobe kirin: xemilandin. neqşandina qeraxên dirûneyan.
dirûne. ?
doran: piştik. lo dora pişta tê girêdayîn.
merhes: (h-ya heft-heşt) cinsek qumaş a mîna hevirmêş.
melkezêt: kitana tenik.
qemte: destmala hevirmêş a ku kesk û sor û zer e.

146. Qîçk- qiyçk- qîyçk

Ji bona peyva 'zer'. Min ti cîhan de nedît.
Çavkanî: wan, qelqelî û bêgrî.

147. (bnr: qijilyo)

148. boyine

Tê watêya her tim, her gav. Ew peyv li deverên kurmancên berfêratî mîna mereş û Xarpêtê hem ji aliyê kurdan hem jî ji aliyê tirkan bi wê maneyê we tê bikar anîn.

Mînakek;
"Çaxa terime ser kaniyê boyna ew keçika memko ya kiçik li vê derê ye"

dema ku min bi çend hevalan berfêratî re li ser wê nîqaş kir gotin ev peyv ji tirkî ketiye kurdî. Lê ez qebûl nakim. Di vê wateyê de ev peyv ji peyva tirkî ya ”boy” ango "boyunca" cuda xuya dike. Ger tirşikvanên me karibin fonksîyona paşgira -ne û -na di dawîyê de rave bikin pir baş be. herwiha peyvên bişibiha wê pêşkêş bikin dê pir baş be.

149. (bnr: gocî kirin)

150. (bnr: baş bûn), (bnr: baş kirin)
Ew peyv li hinek deverên kurmanciya berfêratî te gotin.

Baş bûn: qedîn, xelas bûn.
Baş kirin: qedandin, xelas kirin.

Mînak: çaxa pereyên te baş bûn, here dikana memko. ji/li memko bixwaze.